Metodyki Agile

Szeroko rozumiane zarządzanie projektami oraz kierowanie zespołem wykonawczym to niezwykle istotna przestrzeń współczesnego biznesu – w szczególności tego związanego z obszarem IT, chociaż nie tylko. Nowoczesne strategie oraz podejścia skupiają się nie tylko na maksymalizacji efektów oraz zwiększeniu wydajności pracowników, lecz także na poprawie jakości ich pracy oraz samopoczucia. Obecnie wychodzi się z dość prostego założenia, że pracownik zadowolony ze swojego położenia w firmie oraz roli w projekcie jest po prostu znacznie wydajniejszy, co przekłada się naturalnie na samo powodzenie realizowanego zlecenia. Jakie rozwiązania są obecnie promowane w celu poprawy pracy zespołu oraz efektów jego działań? Czym są metodyki zwinne i dlaczego warto je wdrożyć w swoim miejscu pracy?

W Mindstream stawiamy przede wszystkim na rozwój współczesnych organizacji poprzez szkolenia, kursy, konsultacje oraz tworzenie symulacji biznesowych. Jesteśmy zdeklarowanymi promotorami metodyk Agile jako odpowiedzi na współczesne trudności, z którymi borykają się firmy z różnych branż. Jeśli czujesz, że w Twoim zespole przydałoby się nieco więcej dynamiki oraz świeże podejście lub motywacja, zdecydowanie powinieneś zainteresować się naszymi programami szkoleniowymi. W Mindstream rozwiązujemy takie problemy, oferując zestaw narzędzi, dzięki któremu higiena pracy ulegnie znacznej poprawie – nigdy nie jest za późno na zmianę metodyki pracy na metody zwinne Agile.

Metodyki Agile – co warto wiedzieć?

Kiedy myśli się o metodykach Agile, często pojawia się skojarzenie z dynamicznym i innowacyjnym podejściem obecnym przede wszystkim w branży IT. Jest to jak najbardziej prawdą, choć nieco uproszczoną. Aby zrozumieć potrzebę wdrażania tego rodzaju metodyk, trzeba najpierw zrozumieć, w jakim trybie pracowano wcześniej nad tworzeniem oprogramowań i produktów cyfrowych. Dzięki temu łatwiej będzie zrozumieć metodyki projektowe Agile.

Model kaskadowy, czyli co było przed metodykami zwinnymi?

Aby zrozumieć założenia Agile, warto najpierw zastanowić się nad tym, czym charakteryzują się metodyki stosowane wcześniej – patrząc na przykład branży związanej z technologią cyfrową, najlepszym punktem odniesienia stanie się model kaskadowy – nazywany również liniowym czy, z angielskiego, Waterfall.

Projekt zarządzany kaskadowo dzieli się na poszczególne etapy – podstawowym wymogiem przejścia do następnej sekcji realizacji zadania jest przekonanie o powodzeniu wcześniejszej. Przedstawia się to w następujący sposób:

• Planowanie systemu – szereg odpowiedzi na pytania o przeznaczenie programu, jego podstawową funkcjonalność oraz grupę docelową.
• Analiza systemu – jak produkt ma działać, na jakich założeniach oprzeć jego infrastrukturę, co zespół realnie jest w stanie wykonać, a jakie funkcjonalności są poza zakresem możliwości?
• Projekt systemu – wizualizacja określonych struktur i próba połączenia ich jednym systemem.
• Development – tworzenie kodu i praca nad stabilnością aplikacji.
• Testowanie – sprawdzanie wydolności każdego elementu składowego programu, a następnie połączenie ich w całość
• Wdrożenie – implementacja oraz stworzenie wsparcia dla gotowej aplikacji.

Chociaż rozpisany model kaskadowy przedstawia się dość obiecująco – i w teorii rzeczywiście jawi się jako doskonała struktura pracy, to jednak w przełożeniu na praktykę bywa z nim niemało problemów. Wielu pracowników sektora IT uważa wręcz, że jego założenia (pochodzące z lat 70. ubiegłego stulecia) są jednak niedostosowane do wymogów współczesnego świata i sposobów pracy w XXI wieku. Pod adresem modelu kaskadowego często padały słowa krytyki, komentowano zwłaszcza jego nieelastyczność oraz założenie, że możliwe jest zaplanowanie produktu i wszystkich jego funkcjonalności na samym początku projektu.

Zwłaszcza to ostatnie ograniczenie dość mocno postawiło słuszność wykorzystywania modelu Waterfall w IT pod znakiem zapytania. Nic więc dziwnego, że szukano rozwiązań zastępczych. Szybko okazało się, że metodyki Agile są odpowiedzią na większość pytań stawianych przez menedżerów projektu oraz pracowników zajmujących się wytwarzaniem produktów cyfrowych

Podstawy Agile – co daje programowanie zwinne?

Model kaskadowy w bezpośredni sposób kładzie nacisk na finalizację projektu. Weryfikacja zasadności biznesowej oraz faza testów akceptacyjnych ma miejsce na ostatniej prostej, kiedy ma się już do czynienia z efektem dotychczasowych prac. Metodyki zwinne opierają środek ciężkości przedsięwzięcia w zupełnie innym miejscu. Przykładem może być podejście Lean Startup, gdzie  model pracy opiera się na np. tzw. idei MVP – Minimal Viable Product. Kluczem jest tutaj eksperymentowanie i jednocześnie niemarnowanie zasobów.  Każdy z poszczególnych etapów pracy prowadzi do pogłębienia wiedzy o wymaganym produkcie. Kolejne MVP prowadzą do MMP  (Minimum Marketable Product). Efekt musi być zbliżony do produktu końcowego, jeden sprint (a więc etap) zawsze kończy się stworzeniem produktu wskazującego na kierunek prac zespołu.

Takie założenia są szczególnie istotne chociażby dla klientów, którzy nie zawsze chcą czekać wiele miesięcy na satysfakcjonujący efekt.

W takim razie, co daje Agile? Dzięki metodykom zwinnym zleceniodawca cyklicznie ma szansę zapoznać się z efektem pracy zespołu, widząc i rozumiejąc kierunek ich działań. Znacznie ułatwia to relacje na stopie klient – wykonawca oraz przyczynia się do zwiększenia satysfakcji kontrahenta.

W modelu Agile najistotniejsze są następujące założenia:

• podział projektu na tzw. sprinty, które zazwyczaj trwają od 1 – 3 tygodni i są jednostkami czasu określonymi na początku projektu.   W efekcie sprintów następuje przyrost wartości produktu.
• środek ciężkości opiera się na pracy zespołowej, gdzie w miejscu raportowania, stawia się na bezpośrednie przekazywanie sobie informacji zarówno o postępach, jak i pojawiających się problemach.
• Szybkie reagowanie i dostosowanie zakresu prac, dzięki bliskiemu kontaktowi biznesu i zespołu oraz krótkim sprintom. Dzięki temu unika się bezrefleksyjnego kontynuowania działań, które przestają mieć uzasadnienie.
• Małe zespoły, które w zależności od wybranego podejścia lub metodyki mogą różnić się liczebnością. W Scrum jest to zazwyczaj od 3 do 9 osób.
• całkowite skupienia na realizacji celu przez osobę zarządzającą zespołem oraz członków zespołu. Można zauważyć więc, że modele zwinne mocno wysuwają na pierwszy plan rolę człowieka – niezależnie od tego, czy jest to oczekujący na informację o temat przebiegu prac klient, czy członek zespołu zajmujący się tworzeniem produktu.

Metodyki Agile – czym są sprinty?

Sprint nieodwołalnie kojarzy się z czymś szybkim i krótkim. Tak  też jest z tymi sprintami, które występują w metodykach Agile. Stanowią one istotne elementy składowe projektu. Na przykładzie Scrum – Sprinty składają się  z następujących segmentów:

• Planowanie – czyli najprościej rzecz ujmując określenie pracy, która zostanie wykonana w danej jednostce czasowej. W planowaniu bierze udział cały zespół. Podczas tego zdarzenia ustalone zostaje, co będzie dostarczone w trakcie konkretnego Sprintu i w jaki sposób praca będzie realizowana.
• Daily Scrum, czyli ograniczone czasowo codzienne spotkanie (trwa do 15 minut). Podczas tego zdarzenia zespół synchronizuje prace i planuje, co zostanie wykonane w ciągu najbliższej doby (czyli do kolejnego daily). Nie jest to moment, kiedy rozwiązywane są problemy zespołu. Spotkania, które mają na celu analizę i szczegółowe przedyskutowanie poszczególnych zadań, mają miejsce poza daily.
• Wytwarzanie, czyli praca zespołu deweloperskiego pracującego nad produktem.
• Przegląd Sprintu – spotkanie realizowane na koniec sprintu. Pozwala ocenić Przyrost i ewentualnie dostosować backlog. Poza zespołem wytwarzającym Produkt, zapraszani są także najważniejsi Interesariusze. Omawiane są problemy, które napotkał zespół i sposób ich rozwiązania. Właściciel Produktu podsumowuje, co zostało ukończone, a co nie. Zespół deweloperski prezentuje swoje osiągnięcia i odpowiada na pytania dotyczące Przyrostu. W efekcie tego zdarzenia aktualizowany jest Backlog Produktu, który jest podstawą planowania kolejnego Sprintu
• Retrospektywa – analizuje się nie produkt, a sposób pracy zespołu podczas Sprintu. Omawiane są relacje, stosowane narzędzia oraz procesy. Porządkuje się wiedzę na temat tego, co trzeba usprawnić, a także tych elementów, które zadziałały dobrze. Retrospektywa trwa do 3 godzin. Ma miejsce po przeglądzie Sprintu i przed planowanie kolejnego Sprintu.
• Backlog refinement (dawniej znany jako backlog grooming). Nie jest to konkretne wydarzenie, ale ciągły proces, który wiąże się z uszczegółowieniem i porządkowaniem Backlogu. Dzięki temu zespół lepiej rozumie zadania, które ma do wykonania i łatwiej mu estymować pracę.

Czy każdy sprint wygląda tak samo? Wszystko oczywiście zależy od przebiegu pracy nad produktem, lecz menedżer projektu powinien dbać o to, aby poszczególne segmenty (ich założenia oraz kolejność) zostały zachowane i utrzymane. Tego rodzaju zdrowa rutyna w pracy pozwala utrzymać skupienie na celu oraz motywację, co przekłada się na znacznie większą efektywność podejmowanych działań. Ciągła zmiana modeli pracy i założeń, w ramach których działa zespół z pewnością okazałaby się męcząca na dłuższą metę.

Manifest, czyli skąd czerpać wiedzę o metodykach Agile?

Chociaż podejście Agile zaczynało już zadomawiać się w branży IT już w latach 90., to musiało minąć trochę czasu, zanim zasady rządzące nowatorskim i innowacyjnym podejściem zostaną w pełni zaakceptowane, a twórcy poszczególnym metodyk zamienią je w swojego rodzaju filozofię. I tak na początku XXI wieku, bo w roku 2001, powstał tzw. manifest Agile (Agile Manifesto), w którym można zapoznać się z postulatami ojców tego podejścia:

Bardziej cenić ludzi i interakcje od procesów i narzędzi, działające oprogramowanie od szczegółowej dokumentacji, współpracę z klientem od negocjacji i umów, reagowanie na zmiany od realizacji założonego planu.

Oczywiście nie znaczy to, że szczegółowa dokumentacja czy realizacja planu są całkowicie pomijane. W dalszym ciągu stanowią istotny element projektu, lecz środek ciężkości jest rozłożony inaczej, stawiając na komfort człowieka, dużo łatwiej osiągnąć efektywne rezultaty.

Chociaż metodyka Agile jest mocno związana z obszarem IT, to coraz częściej próbuje się ją przeczepić na inne obszary zawodowe. Na wzmiankę z pewnością zasługuje Agile dla HR, gdzie ceni się:

sieci i współpracę ponad hierarchiczne struktury, transparencję ponad tajność, zdolność przystosowywania się ponad normy i nakazy, inspirację oraz zaangażowanie ponad zarządzanie i utrzymanie status quo, wewnętrzną motywację ponad zewnętrzne nagrody, ambicję ponad obowiązek.

Jak widać, podstawowym przełożeniem jest tutaj dążenie do tego, aby ludzie sami czuli w sobie chęć rozwoju oraz potrzebę starania się o jakość wykonywanej pracy.  Przy odpowiedniej motywacji, właściwym traktowaniu oraz dobrze zaprojektowanym systemie ewaluacji, jest to jak najbardziej możliwe.  Przekonało się o tym już wiele organizacji na świecie, w których wdrożenie metodyk Agile podniosło standard zrealizowanych zadań.

Kolejną branżą, która coraz częściej wykorzystuje Agile jest Marketing. Tutaj również powstał oddzielny manifest, który dostępny jest TUTAJ

Metodyki Agile – najpopularniejsze podejścia

Metodyk, frameworków i narzędzi Agile jest całkiem sporo, Wśród nich wymienić można  Kanban (znany już od lat 50-tych poprzedniego wieku) Scrum, AgilePM, czy Lean. Nie da się ukryć, że na polskim gruncie zagadnienie metodyk zwinnych nie jest jeszcze w pełni zadomowione. Wciąż wiele przedsiębiorstw pracuje w oparciu o przestarzałe modele, zupełnie niedostosowane do współczesnych standardów i rozwiązań. Zespół MIndstream na co dzień wykozystuje narzędzia i elementy metodyk zwinnych. Znamy ich skuteczność. Dlatego staramy się promować zwinność w różnych organizacjach w Polsce. Dostosowaliśmy ofertę dla potrzeb rożnych działów. Wybraliśmy to co najlepsze i tak skomponowaliśmy programy szkoleń Agile dla branż, aby najlepiej odpowiadały konkretnym zespołom.